Thủ tướng Silvio Berlusconi tuyên bố tình trạng khẩn cấp trên toàn Ý sau khi miền trung nước này hứng chịu trận động đất dữ dội. ông đã huỷ chuyến công du đã định tới Nga và tới các khu vực bị động đất. Không lâu sau trận động đất lúc 03:32 sáng giờ địa phương (khoảng 09:32 giờ Việt Nam), Tổng thống Ý Giorgio Napolitano và Thủ tướng Berlusconi đã triệu tập một cuộc họp khẩn cấp để đánh giá tình hình.
Trong một cuộc họp báo 8 tháng 4, ông Berlusconi cảnh báo về tình trạng hôi của và tuyên bố chính phủ sẽ nhanh chóng đưa ra đạo luật mới nhằm trừng phạt nặng những kẻ phạm tội. “Những người nhẫn tâm lợi dụng thảm họa này để kiếm lợi sẽ bị trừng phạt thích đáng”, ông nói. Bộ trưởng Nội vụ Roberto Maroni khẳng định cảnh sát sẽ tăng cường tuần tra để ngăn chặn nạn hôi của.

Phản ứng quốc tế

“Chúng tôi muốn gửi lời chia buồn và chia sẻ đến tất cả các gia đình ở khu vực động đất,” Tổng thống Barack Obama phát biểu khi ông đang có chuyến thăm chính thức đến Thổ Nhĩ Kỳ. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Robert Wood nói Đại sứ quán Mỹ tại Roma sẽ tặng 50.000 Mỹ kim cho quỹ cứu trợ khẩn cấp của Ý trong khi Chủ tịch Quốc hội Mỹ Nancy Pelosi đã gọi điện chia buồn với Thủ tướng Berlusconi.
Theo các quan chức Ý, các nước đã đề nghị giúp đỡ nhưng Ý đã trả lời họ không cần thêm các đội cứu hộ. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon bày tỏ “sự buồn rầu sâu sắc trước sự mất mát về con người và sự phá hủy về tài sản ở miền Trung Ý,” nữ phát ngôn viên của ông Ban Ki-moon nói.
Tổng thống Nga Dmitry Medvedev phát biểu đất nước ông hoàn toàn bị sốc bởi thảm kịch đồng thời nói thêm rằng: “Chúng tôi cảm thông và chia sẻ với những nạn nhân của trận động đất và xin chia buồn với họ.” Giáo hoàng Benedict XVI cũng đã gửi lời cầu nguyện của ông đến những nạn nhân của trận động đất, Thành Vatican nói.

Quốc tang

Hai ngày sau động đất, Ý chuẩn bị tổ chức tang lễ cho các nạn nhân. Ít nhất 7 dư chấn mạnh đã xảy ra ở vùng này trong đêm 7 tháng 4, khiến một người thiệt mạng. Theo nhà chức trách, khó có thể biết khi nào sẽ hết dư chấn. Hoạt động cứu hộ chuyển dần sang dọn dẹp các đống đổ nát. Khi dư chấn tiếp tục xảy ra, hy vọng tìm được người sống sót đang giảm dần. Lực lượng cứu hộ không tìm thấy bất kỳ nạn nhân nào còn sống kể từ tối 8 tháng 4.^[11]
Vào thứ năm 9 tháng 4, chuông nhà thờ vang lên tại nhiều thành phố và thị trấn ở miền trung Ý để tiễn đưa những nạn nhân. Trong lúc các thi thể tiếp tục được kéo ra khỏi những đống đổ nát, hàng ngàn người mất nhà vẫn xếp hàng để nhận lương thực và nước tại thành phố L’Aquila – nơi bị thiệt hại nặng nề nhất trong trận động đất. “Giờ đây chúng tôi chỉ cần những thứ hàng hóa cơ bản. Hàng chục nghìn người mất nhà cửa đang sống trong lều. Nhiều người không có kem đánh răng. Chẳng có nơi nào bán thuốc lá hay cà phê”, Massimo Cialente, thị trưởng thành phố L’Aquila, nói.^[12]
Một lễ tang tập thể được tổ chức vào thứ sáu 10 tháng 4 ở bên ngoài L’Aquila và thứ sáu sẽ là ngày toàn quốc để tang các nạn nhân của trận động đất. Giáo hoàng Benedict XVI tới thăm khu vực động đất “trong thời gian sớm nhất có thể”. Hàng ngàn người dân Ý đến tham dự lễ tang. Những người tham dự lễ tang đã cầu nguyện trước 205 quan tài được phủ đầy hoa và ảnh của những người đã chết tại sân của một học viện cảnh sát ở L’Aquila.
Những chiếc quan tài màu trắng nhỏ với thi thể của những đứa trẻ được đặt nằm cạnh quan tài của bố mẹ. Trên những quan tài của những em bé được cài những món đồ chơi mà chúng yêu thích. Em bé nhỏ nhất thiệt mạng trong trận động đất khủng khiếp chỉ mới 5 tháng tuổi. Cậu bé này đã thiệt mạng cùng với mẹ của mình.
“Những người này sẽ luôn ở bên cạnh chúng tôi, từng người một. Những đứa trẻ, những sinh viên, tất cả mọi người,” bà Daniela, 59 tuổi, nói. “Trong tôi tràn đầy nỗi đau nhưng chúng ta vẫn phải hy vọng. Chúng ta là những người mạnh mẽ, tôi đã chứng kiến rất nhiều sự dũng cảm và sự đoàn kết ở đây.”

Nhà xây cẩu thả

Một số người đến tưởng niệm nói sự đau buồn đang trộn lẫn cùng với “rất nhiều sự phẫn nộ. Những ngôi nhà ở đây đã sụp đổ một cách quá dễ dàng. Điều này đáng ra không nên xảy ra.” Liên quan đến vấn đề những ngôi nhà bị sụp đổ một cách quá dễ dàng trong trận động đất, Ý đã bắt đầu tiến hành điều tra chất lượng những ngôi nhà này. Kết luận ban đầu cho thấy những ngôi nhà sụp đổ đầu tiên trong trận động đất đều được xây dựng một cách cẩu thả, không theo tiêu chuẩn chống động đất đối với khu vực rất dễ xảy ra động đất như ở Ý.^[13]

Cơ hội cho Berlusconi?

Trận động đất đã trao cho Thủ tướng Silvio Berlusconi một cơ hội để thể hiện nghị lực vốn đã giúp ông đứng vững trên chính trường suốt 15 năm. Trong khi đó, cuộc khủng hoảng kinh tế hiện thời hầu như không ảnh hưởng đến sự ủng hộ của dân chúng dành cho nhà lãnh đạo này.
Trước khi thảm họa xảy ra, các đối thủ của Berlusconi gắn cho vị Thủ tướng bảo thủ này mác “phản dân chủ” vì ông chỉ trích quốc hội chậm chạp. Nhưng cái mác đó ngay lập tức bị quên lãng khi ông tới thăm khu vực đổ nát Abruzzo và đưa ra hàng loạt chỉ thị. “Chính phủ là ở đây”, nhà tỷ phú Berlusconi tuyên bố, nhắc lại chính câu ông từng nói ở Napoli nhằm dọn sạch những đống rác cao ngang vai chỉ trong 2 tháng mà chính phủ trung tả trước đó không làm được. Vào tháng 3, 2009 Berlusconi khánh thành một nhà máy mới, được xây dựng chỉ trong 10 tháng, sản xuất điện từ rác thải.
Sau trận động đất ngày 6/4, 2009, Berlusconi tuyên bố sẽ khắc phục hậu quả và xây dựng một thành phố mới cho các gia đình trẻ chỉ trong vòng “24 đến 28 tháng”. Ở Ý, người ta quen chứng kiến những công trình công cộng được cam kết nhưng không bao giờ được thực thi, với các quỹ công thường bị cả nhà chức trách lẫn mafia bòn rút. Ở Sicilia lúc này, dân chúng vẫn sống trong những ngôi nhà khẩn cấp được dựng cho nạn nhân trận động đất năm 1908 làm 86.000 người thiệt mạng.
Tuy nhiên, phản ứng khẩn cấp giờ đây được Cơ quan Bảo vệ dân sự phối hợp rất tốt. Ngay vào sớm 7/4, họ đã dựng được tổng cộng 7.000 lều tạm trong và xung quanh L’Aquila, đủ chỗ cho 40.000 người vào trú ngụ. Khi câu hỏi được đặt ra là, tại sao cơ quan này không có phản ứng gì trước những cảnh báo gần đây của một nhà khoa học ở Abruzzo rằng sắp có một trận động đất, các nhà nghiên cứu địa chấn và các chính trị gia ở mọi phe phái đều khẳng định đó chỉ là một tin đồn “phản khoa học”.
Sát cánh bên các chỉ huy cứu hộ ở L’Aquila, Thủ tướng Berlusconi tuyên bố lúc tập trung vào cứu hộ và “sau đó chúng ta hãy nói về việc liệu có thể dự đoán được động đất hay không”. Berlusconi nhận được tỷ lệ ủng hộ cao ở Ý, với các cuộc thăm dò dư luận của chính ông cho thấy con số này là 60% còn các cuộc khảo sát độc lập cho kết quả trên 50%.

Câu chuyện con người