Văn hóa thần truyền Câu chuyện đối thoại giữa một dân địa phương Tây Tạng và khách hành hương dưới đây có lẽ sẽ giúp bạn hiểu hơn về niềm tin vào Thần Phật. Niềm tin ấy vốn là điều thiêng liêng mà chỉ những con người thành tâm hướng Phật mới thấu hiểu, “Chẳng tiền, chẳng bạc, chẳng giàu sang. Một lòng hướng Phật thênh thang giữa đời”.
Lão Uy: Tôi có thể trò chuyện với ông không?
Vượng Cát: Hì hì, tất nhiên là được rồi.
Lão Uy: Ông có vẻ rất vui thì phải.
Vượng Cát: Tất nhiên rồi, hi hi.
Lão Uy: Chúng ta làm quen một chút nhé, tôi tên Lão Uy.
Vượng Cát: Tôi tên Vượng Cát.
Lão Uy: Lúc ông vừa mới bắt đầu dập đầu bái lạy Phật, tôi đã ngồi ở đây đếm, ông đã lạy đến 81 lần. Ông không cảm thấy mệt sao?
Vượng Cát: Không mệt, sinh mệnh của chúng tôi đều là do Phật ban cho. Đức Phật từ bi. Tôi không thấy mệt.
Lão Uy: Thời tiết này nóng như đổ lửa vậy, tôi đứng ở đây mới chỉ một chút, mà đầu bị phơi đến muốn nứt cả ra. Một người bạn đồng hành của tôi, mới chỉ đứng dưới nắng có 15 phút mà đã bị trúng nắng. Thế mà đồng bào dân tộc Tây Tạng các ông, dưới ánh nắng chói chang gay gắt thế này, mà từng đoàn từng đoàn người dập đầu bái lạy sát đất, lượng người đông đến thế, nhưng lại không có ai xảy ra vấn đề gì cả……
Vượng Cát: Này, người bạn đồng hành của ông hiện đang ở đâu vậy? Để tôi dẫn ông ấy đi tìm bác sĩ, tôi có quen một bác sĩ tốt nhất ở con phố Cây Hồi.
Lão Uy: Ông ấy đã uống Nhân Đan (một loại thuốc giải nhiệt) rồi, hiện đang nghỉ ngơi dưới bóng mát, cũng thuyên giảm nhiều rồi. Ông thật là tốt bụng, cái trán của ông, còn bàn tay này nữa, đầu gối này, bộ ngực này, đều chi chít vết thương cả, ông nên đi tìm bác sĩ đi, hoặc ít nhất cũng nên uống một chút thuốc, nếu không sẽ bị nhiễm trùng đấy.
Vượng Cát: Cám ơn ông. Người Tạng chúng tôi sẽ không bị nhiễm trùng đâu, bởi vì trong lòng chúng tôi có Phật. Phật có thể chữa được tất cả mọi bệnh tật; bệnh trong lồng ngực, Ngài cũng có thể chữa. Vùng Tây Tạng này là vùng đất của Phật, rất lớn rất lớn, cách trời rất gần. Không có bị truyền nhiễm.
Lão Uy: Ông là người ở đâu? Sống ở nơi nào vậy?
Vượng Cát: Nhà của tôi ở cõi Mây Trắng bên kia, cả họ nữa, những người bái lạy Phật này, đều có nhà là cõi Mây Trắng bên kia, Mây Trắng còn cao hơn cả Mặt trời, dù ông có cưỡi ngựa cũng không đuổi theo đến đó được đâu. Người Tạng chúng tôi sau khi chết đều sẽ đến cõi Mây Trắng bên kia, chim ưng sẽ đưa chúng tôi đi gặp Phật. Phật rất vĩ đại, rất nhiều hóa thân. Chim, gió, Mặt trời, băng tuyết hoặc núi đồi, sông Yarlung Zangbo, đều chính là Phật cả, tiếng hát cũng là Phật vậy.
Lão Uy: Con người cũng là Phật sao?
Vượng Cát: Con người cũng vậy, khi ông muốn giúp đỡ người khác, thì ông chính là Phật.
Lão Uy: Vậy còn chỗ khác biệt giữa người và một vị Phật giữa cõi người là như thế nào?
Vượng Cát: Con người rất nhiều lúc là không muốn giúp đỡ người khác, trái lại còn gạt người, phạm tội; còn những vị Phật giữa cõi người thì họ phổ độ chúng sinh. Các Ngài hết đời này đến đời khác luân hồi chuyển thế, mang theo tâm đại từ bi mà cứu rỗi người lầm lạc. Hiện nay, vùng Potala tạm thời không có Phật giữa cõi người nữa, nên chúng tôi đành phải đến chùa Đại Chiêu mà bái lạy.
Lão Uy: Tôi là lần đầu tiên đến Tây Tạng, cảm xúc rất sâu sắc, nơi này là vùng đất ánh Mặt trời rực sáng, dòng sông và bầu trời đều trong suốt tựa như tấm gương vậy. Con người ta đi trên đường, dù cho ngồi trên xe hay đi bộ, cũng đều giống như ở giữa một tấm gương thật rộng lớn. Lục phủ ngũ tạng của tôi đều được tịnh hóa một lượt, đường ruột đều thông suốt, đầu óc này có phần giống như không còn thuộc về bản thân mình nữa, mà là một phần của Tây Tạng vậy. Đi trên những con phố Lhasa, tôi cảm thấy con người Tây Tạng ai nấy đều rất thân thiện. Họ luôn gật đầu mỉm cười, vẫy tay chào hỏi du khách người Hán xa lạ, rồi còn dạy cho mọi người cách tụng kinh, chúc tụng những lời may mắn tốt đẹp. Vượng Cát, ông cũng thật là thiện lương.
Vượng Cát: Đã vào vùng đất của Phật rồi, đều là anh em cả.
Lão Uy: Nhìn bộ dạng ông có vẻ phong trần mệt mỏi, ông không phải là người Lhasa sao?
Vượng Cát: Tôi là vừa đi vừa bái lạy mà đến đây, mấy trăm dặm đường. Tôi là dân du mục, vừa bán một số cừu dê, trâu bò, lại dùng số tiền bán được đổi thành vàng, một năm đổi một chút. 5 năm có thể đổi được rất nhiều vàng. Lần này, tôi đem hết toàn bộ đến đây, dâng tặng cho chùa, để tu sửa tượng Phật sao cho thật to thật lớn. 5 năm sau nữa, tôi còn có thể đổi được nhiều vàng hơn, để mà dâng tặng cho Phật. 5 năm trước, tôi từng dâng tặng vàng rồi. Lần đó, vị Lạt-ma đã sờ nhẹ lên đầu tôi, tôi mừng đến khóc chảy nước mắt. Bà vợ của tôi, cưỡi ngựa bị thương ở chân, sau khi vị Lạt-ma sờ đầu tôi, chân của bà liền khỏi hẳn. Thật đúng là Thần Phật phù hộ.
Lão Uy: Nhà ông có mấy người vậy?
Vượng Cát: Nhà tôi có 5 người. Một bà vợ già, hai đứa con trai, một đứa con gái. Con gái đã gả chồng rồi. Hai đứa con trai còn lại, tôi đều cho vào chùa cả, phụng sự cho Phật. Chúng nó không biết chữ, không đủ tiêu chuẩn để vào chùa Đại Chiêu, nên đành lưu lại hai năm trong chùa ở vùng chúng tôi, sau đó sẽ vào chùa Tiểu Chiêu. Thật là hạnh phúc, chúng nó không gây chuyện rắc rối ở bên ngoài, mà một lòng hướng Phật, còn học văn hóa nữa, mỗi ngày đều học Tạng văn.
Lão Uy: Con trai của ông đều đi làm hòa thượng cả, trong nhà không lạnh lẽo sao?
Vượng Cát: Có thể được vào chùa, đây chính là tạo hóa của họ, cũng là duyên phận mà cả nhà chúng tôi hướng Phật mà tu nên mới được vậy. Người Tây Tạng chúng tôi, luôn đưa những đứa trẻ thông minh tà giỏi nhất trong nhà vào trong chùa cả.
Lão Uy: Con người đều phải già đi, sau này ông và vợ ông biết làm thế nào đây?
Vượng Cát: Thần Phật sẽ tự có sắp xếp.
Lão Uy: Nhà ông có giàu có không?
Vượng Cát: Ngoài cái ăn, cái dùng và chỗ ở, toàn bộ tài sản chúng tôi đều dâng lên Thần Phật cả. Tài sản dư dả rồi, con người sẽ sản sinh niệm đầu tham lam, rồi dùng nó vào những việc xấu ác.
Ông hãy xem bà lão ở dưới cây cột kia, răng đều không còn nữa, vậy mà vẫn vừa cười vừa ăn bột mì Thanh Khoa. Bà ấy còn khổ hơn tôi đấy, nhưng bà ấy lại sống rất vui vẻ; vì bà ấy ngoài Phật ra, thì không còn những thứ dư thừa nào khác nữa. 
Người Hán các ông có thể không lí giải được vì sao bà ấy lại rất vui? Vừa bẩn thỉu, lại không có chỗ nương thân, ăn uống đều rất khó khăn, vậy thì còn vui vẻ cái gì. Nếu không tin, ông hãy qua hỏi bà ấy, ông giơ tay xin bột mì của bà, bà sẽ lập tức đưa cho ông ngay. Bởi ông đã giúp đỡ bà ấy, cho bà ấy cơ hội tích đức hành thiện, như vậy bà ấy sẽ gần với Phật, thành Phật mau chóng hơn. Bà cũng sẽ không cần tiền của ông, nếu như ông vứt xuống đường, bà ấy cũng chẳng thèm nhìn lấy một cái… Bà ấy đang cười đấy, bà biết chúng ta đang nói đến bà. Bà rất nổi tiếng ở vùng này, từng chụp hình với rất nhiều du khách nước ngoài.
Lão Uy: Mắt của bà ấy rất có Thần, bà nghèo đến nỗi không khác gì ăn mày vậy, vậy mà lại cười hiền lành phúc hậu đến thế. Tôi bình thường không dám nhìn bà. Lúc nãy, tôi đã dạo một vòng quanh chùa Đại Chiêu mà không theo cùng nhóm du khách khác, nên đã rẽ sang hướng khác. Chùa này giống như mê cung vậy, tôi không hay không biết nên đi theo bậc thang đất quanh co lên đến đỉnh, không phải là đỉnh của chánh điện, mà là sát góc Tây Bắc, một bên sau miếu.