Chiến dịch Gladio: Khủng bố NATO “Những đạo quân bí mật của NATO: Vén màn Gladio tại Italia”. Đó là tiêu đề cuốn sách của nhà sử học Daniele GANSER được nhà xuất bản Demi Lune (Pháp) vừa ấn hành. Cuốn sách kể lại việc làm thế nào, sau Thế chiến II, Cơ quan tình báo trung ương Mỹ (CIA) và MI-6 của Anh đã thiết lập được những đạo quân bí mật chống lại hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa trên khắp các nước Tây Âu và bằng cách nào những đạo quân bí mật này của NATO lại có thể câu kết với các tổ chức khủng bố cực đoan, gây ra những hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Sự tồn tại của Gladio, đạo quân bí mật đầu tiên của NATO tại Italia, đã được Thủ tướng Italia, Giulio Andreotti, tiết lộ vào năm 1990. Đây được coi là “bí mật chính trị – quân sự được giấu kín nhất kể từ sau khi Thế chiến II kết thúc”.

Sau đó, nhiều đạo quân bí mật khác của NATO lần lượt bị kéo màn tại Pháp, Bỉ, Luxembourg, Thụy Sỹ, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Đan Mạch, Na Uy, Thụy Điển, Phần Lan, Áo, Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ. Trên bình diện quốc tế, hành động của những đạo quân này được Lầu Năm Góc và NATO điều phối. Cuộc họp cuối cùng của chỉ huy những đạo quân này diễn ra tại Bruxelles, tháng 10/1990.

Giữa lúc thế giới đang sống trong sự đe dọa của chủ nghĩa “siêu khủng bố” như hiện nay, cuốn sách trên khiến người ta nghi ngờ rằng những vụ đánh bom khủng bố tại các nhà ga Bologne (Italia), Piazza Fontana ở Milan (Italia), những vụ tấn công của những kẻ giết người điên loạn tại Brabant (Bỉ), hay vụ bắt cóc và ám sát Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Italia, Aldo Moro, năm 1978… đều có bàn tay lông lá của những đạo quân bí mật của NATO nhằm tăng cường chiến lược gây áp lực…

Mặc dù đây là công việc của một sử gia nhưng cuộc điều tra về Gladio lại không được rút ra từ lịch sử mà từ chính cuộc sống hàng ngày hiện nay của người dân trên thế giới. Những đạo quân này hiện nay vẫn còn đang hoạt động và vẫn luôn chịu sự chỉ đạo của Anh và Mỹ, giống như những điều tra của nghị viện Mỹ về những vụ bắt cóc được CIA thực hiện từ năm 2001 đã chỉ ra. Thật là khó có thể hiểu được chính sách của NATO mà cụ thể là của Mỹ tại châu Âu nếu như không biết chính xác về những đạo quân bí mật này.

Hiện trường vụ đánh bom tại nhà ga BolognaNgày 31/5/1972, một chiếc xe bom phát nổ tại một khu rừng gần làng Peteano, Italia, giết chết một viên cảnh sát và làm trọng thương một người khác. Những người này đã tới đây sau khi nhận được một cuộc gọi điện thoại nặc danh. Trong khi kiểm tra một chiếc xe Fiat 500 bị bỏ rơi, một cảnh sát đã mở nắp capô xe, nhờ đó kích hoạt vụ nổ.

Hai ngày sau, một cú điện thoại nặc danh thừa nhận cuộc tấn công trên là của Lữ đoàn Đỏ, nhóm nhỏ khủng bố đang cố gắng thay đổi cán cân quyền lực tại Italia bằng cách tiến hành các vụ bắt cóc và ám sát những nhân vật cao cấp trong nhà nước. Nhưng Cảnh sát Italia sau đó đã ngay lập tức nghi ngờ phe cánh tả và thủ tiêu khoảng 200 người Cộng sản. Hơn 10 năm sau đó, người dân Italia vẫn tin rằng, hành động khủng bố tại làng Peteano chắc chắn là tác phẩm của Lữ đoàn Đỏ.

Sau đó, vào năm 1984, Felice Casson, một thẩm phán trẻ người Italia, đã quyết định mở lại hồ sơ vụ khủng bố trên sau khi phát hiện hàng loạt điều bất thường và giả mạo xung quanh vụ Peteano. Casson phát hiện ra rằng, cảnh sát không tiến hành bất cứ một cuộc điều tra hiện trường nào. Ông cũng nhận thấy báo cáo kết luận vào thời điểm đó khẳng định, chất nổ được sử dụng là của Lữ đoàn Đỏ đã thực sự bị làm giả. Marco Morin, một chuyên gia chất nổ của Cảnh sát Italia, đã cố tình cung cấp kết luận sai.

Morin, thành viên của tổ chức cực hữu tại Italia có tên “Ordine Nuovo”, đã góp phần vào cái mà y coi là một cuộc đấu tranh hợp pháp chống lại ảnh hưởng của những người Cộng sản tại Italia. Thẩm phán Casson đã đi đến kết luận rằng, trái với những phát hiện của Morin, các chất nổ được sử dụng tại Peteano là loại C4, có sức công phá mạnh nhất thời kỳ đó và gần như chỉ có trong kho của các lực lượng NATO.

“Tôi chỉ muốn đem một chút ánh sáng để soi vào những năm tháng của sự dối trá và bí mật. Tôi muốn người Italia biết được sự thật này” – Thẩm phán Casson cho biết.

Ngày 24/2/1972, một nhóm cảnh sát Italia tình cờ phát hiện ở tỉnh Trieste, đông bắc Italia có một kho vũ khí, đạn dược và số lượng chất nổ C4, loại tương tự như đã được sử dụng tại Peteano. Cảnh sát cho rằng, họ đã phát hiện ra kho vũ khí của một mạng lưới tội phạm.

Nhưng những năm sau đó, cuộc điều tra của Thẩm phán Casson đã cho phép khẳng định đây thực sự là một trong số hàng trăm nơi cất giấu vũ khí khác của đạo quân bí mật có tên gọi Gladio đặt dưới sự chỉ huy của NATO. Và cũng theo ông thì các cơ quan tình báo quân đội và Chính phủ Italia khi đó đã cố tình che giấu bí mật xung quanh việc phát hiện ra kho vũ khí ở Trieste.

Trong khi tiếp tục điều tra về vụ Peteano và Trieste, Thẩm phán Casson ngạc nhiên khi khám phá ra sự dính líu của các nhóm nhỏ cánh hữu cực đoan và các cơ quan tình báo quân đội Italia trong vụ tấn công năm 1972. Điều tra của thẩm phán đã tiết lộ một sự hợp tác chặt chẽ giữa tổ chức cánh hữu Ordine Nuovo và SID (Servizio Informazioni Difesa), tức Cơ quan Tình báo quân đội Italia. Hai tổ chức này đã tiến hành các cuộc tấn công tại Peteano sau đó cáo buộc cho lực lượng Lữ đoàn Đỏ.

Casson thậm chí còn xác định được cả người đặt bom: Vincenzo Vinciguerra, một thành viên của Ordine Nuovo. Là mắt xích cuối cùng trong một chuỗi dài các thành phần tham gia, Vinciguerra cuối cùng đã bị bắt vài năm sau vụ khủng bố diễn ra. Y thú nhận rằng hoàn cảnh lịch sử xảy ra vụ khủng bố trên rất hỗn loạn.

Cuối thập niên 60, sự nổi lên của các cuộc cách mạng đòi độc lập, hòa bình và những phong trào biểu tình chống chiến tranh của sinh viên lan rộng, sự đối đầu về hệ tư tưởng giữa cánh tả và cánh hữu trở nên căng thẳng tại Tây Âu và Mỹ.

Trong Quốc hội Italia bấy giờ, đảng Cộng sản (Partito Communisto Italiano, PCI) có vị thế lớn và đảng Xã hội (Partito Socialisto Italiano, PSI) cũng ủng hộ các phong trào xã hội cánh tả. Họ đấu tranh phản đối chính sách của Mỹ và chiến tranh Việt Nam, và nhất là sự phân chia quyền lực tại Italia vì bất chấp có được đa số tại Quốc hội nhưng PCI lại không có bộ trưởng nào và dường như bị gạt ra ngoài chính phủ.

Chính trong bối cảnh Chiến tranh lạnh, cuộc chiến tranh giành quyền lực đã khiến các phe phái sử dụng đủ thủ đoạn. Tại Italia, phe cực hữu bao gồm lực lượng bí mật của Gladio, các cơ quan tình báo quân sự và các tổ chức phát xít như Ordine Nuovo. Chủ trương của phe này là gieo rắc nỗi sợ hãi tới tất cả các tầng lớp xã hội bằng những vụ tấn công khủng bố điên loạn nhằm vào các đám đông với mục đích gây tử vong cao nhất rồi sau đó đổ vấy cho cánh tả. Thảm kịch tại Peteano nằm trong số những hành động như thế. Người dân nhìn chung ít có cơ hội phát hiện sự thật vì mọi chuyện đã được xóa sạch dấu vết.

Theo Thượng nghị sĩ Giovanni Pellegrino, Chủ tịch Ủy ban điều tra Quốc hội Italia về Gladio thì trong giai đoạn từ ngày 1/1/1969 đến 31/12/1987, có đến 14.591 hành động bạo lực xuất phát từ động cơ chính trị, làm chết 491 người và làm bị thương đến tàn phế 1.181 người. Trong số đó, vụ đánh bom tại nhà ga Bologne làm 85 người chết và làm bị thương 200 người khác, được coi là đẫm máu nhất tại châu Âu cho tới thời điểm đó.

Tháng 3/2001, tướng Giandelio Maletti, cựu Giám đốc Cơ quan Phản gián Italia tiết lộ rằng, ngoài Gladio, các cơ quan tình báo quân đội Italia và một nhóm nhỏ quân khủng bố thuộc cánh hữu cực đoan còn được lệnh thủ tiêu những đảng viên Cộng sản tại Italia từ Nhà Trắng và CIA.