% of readers think this story is Fact. Add your two cents.

Có một nguyên tắc xuyên suốt của anh khi viết trên net, là hiếm khi anh trở lại câu chuyện về cùng một vấn đề đến hai lần, trừ khi đó là những vấn đề lớn của quốc gia. Tuy nhiên, sau bài viết trước về Tân Hiệp Phát và bản án 7 năm tù giành cho người đàn ông bị quy tội cưỡng đoạt trong vụ án chai nước chứa ruồi, anh buộc phải quay trở lại câu chuyện này lần thứ hai:

Những khía cạnh về pháp lý và đạo đức về trường hợp của Tân Hiệp Phát đã được bàn đến ở bài viết trước, anh không nhắc lại ở đây. Điều anh muốn bàn luận, là sự kiện tẩy chay Tân Hiệp Phát trong cộng đồng mạng người Việt đã bị đẩy đi quá xa. Thay vì một làn sóng đấu tranh thể hiện tình cảm chính đáng của người Việt, nó đang bị lợi dụng biến thành một đòn triệt hạ của những đối thủ cạnh tranh. Mỉa mai thay, tình cảm chính đáng của người Việt và lòng căm phẫn đối với bất công, đang bị khai thác và biến thành công cụ lợi dụng cho một đám cá mập khác. Anh có thể chỉ đích danh, đó là Cocacola, đó là Pepsi và nhiều doanh nghiệp chủ yếu thuộc nhóm FDI, vốn từ lâu thèm thuồng miếng bánh thị phần của Tân Hiệp Phát. Tại sao anh Lãng kết luận như vậy?

Kể từ bài viết đầu tiên trên net tính đến nay đã 20 năm, điều mong muốn nhất của anh là những độc giả Lãng luôn giữ cho mình cái đầu lạnh và bầu máu nóng. Họ cần có nhiệt huyết để biết nghĩ về những giá trị cộng đồng và chung sức cho những vấn đề lớn của quốc gia. Nhưng họ cần có cái đầu lạnh để giữ cho mình sự tỉnh táo và tránh biến mình thành con rối bị lợi dụng và kích động bởi các tập đoàn lợi ích. Không phải chỉ một lần những tình cảm chính đáng của người Việt bị kích động và lợi dụng dưới đủ thứ ngôn từ cao đẹp. Các bạn hãy đọc lại bài này, để thấy rằng nếu thiếu sự tỉnh táo, thì thậm chí cả tình cảm thiêng liêng giống như lòng yêu nước cũng có thể bị biến thành thứ công cụ phục vụ cho lợi ích của một nhóm người:

“Luận về dân tộc và dân quyền”

Quay trở lại câu chuyện Tân Hiệp Phát và ngón đòn triệt hạ của các đối thủ cạnh tranh. Trước hết phải khẳng định rõ rằng Tân Hiệp Phát có một triết lý kinh doanh không mấy sạch sẽ. Nó sẵn sàng bất chấp lợi ích của người tiêu dùng khi có một lý lịch kém minh bạch trong việc sử dụng nguyên liệu sản xuất kém chất lượng. Nó cũng có lối hành xử tàn nhẫn và thiếu tình người khi chăm chăm tìm cách triệt hạ mọi nguồn nguy hiểm tiềm ẩn cho nó bằng cách gài những người phát hiện các sản phẩm lỗi của nó vào vòng lao lý. Và cố nhiên, là một doanh nghiệp gộc ở Việt nam, nó có lịch sử cấu kết chặt chẽ với quyền lực chính trị, càng khiến triết lý kinh doanh của nó trở thành một thứ triết lý mang tính rừng rú của chủ nghĩa tư bản thời kỳ sơ khai.

Ở phía còn lại, nhóm các doanh nghiệp FDI cạnh tranh với Tân Hiệp Phát như Cocacola hay Pepsi, những công ty đa quốc gia đến từ Mỹ và Châu Âu, đáng buồn thay khi đến Việt Nam cũng chẳng giữ được thứ văn hóa kinh doanh sạch sẽ vốn có ở phương tây mà cũng nhanh chóng biến tướng thành những tay cá mập tham lam và sẵn sàng chà đạp lên lợi ích của đất nước mà họ đang khai thác. Hơn 20 năm qua, Cocacola khai lỗ năm này qua năm khác, đẩy giá thành nhập thiết bị và nguyên liệu từ các công ty liên quan trong hệ thống của họ ở nước ngoài lên quá mức bình thường. Kết quả là lợi nhuận của chúng được chuyển ra nước ngoài trong khi quy mô của những tập đoàn này ở Việt Nam đã tăng gấp hàng chục lần trong suốt một thời gian dài. Họ khai thác thị phần của 90 triệu người Việt nam, kiếm tiền từ đó nhưng không đóng lấy một đồng thuế thu nhập. Đây là một thứ văn hóa kinh doanh mang tính tước đoạt. Và họ làm được điều này tất nhiên cũng bằng những cách chẳng sạch sẽ gì, nó bao gồm cả việc lợi dụng sự ngu dốt của bộ máy cai trị Việt Nam, nhưng phần nhiều hơn, thì chắc chắn là dựa vào lobby và hối lộ. Nhìn vào đó, có thể nói văn hóa kinh doanh của nhóm cá mập này cũng chẳng mấy sạch sẽ so với văn hóa của Tân Hiệp Phát và cũng đều đáng phải bị trừng phạt theo cách này hay cách khác. Khi nêu sự so sánh này ở bài viết trước, anh Lãng đọc thấy một loạt comment biện hộ trơ tráo không kém gì những ý kiến biện hộ đã được đưa ra bởi lãnh đạo Tân Hiệp Phát trên báo chí, đại loại:

- Ừ thì Cocacola và Pepsi trốn thuế, nhưng thế cũng tốt. Thuế nộp cho chính quyền tham nhũng tiêu xài chứ người dân có được đồng nào đâu?

- Sản phẩm nước uống đóng chai đúng là đều chứa hóa chất và chất bảo quản, nhưng có sản phẩm có hại ít giống của Coca hay Pepsi và sản phẩm có hại nhiều giống Tân Hiệp Phát chứ?

- Tân Hiệp Phát là công ty của ba Tàu, cần phải tẩy chay. Sao so với Coca hay Pepsi được…..

Đọc những ý kiến trên, anh không thể rút ra kết luận nào khác hơn, là rõ ràng làn sóng tẩy chay Tân Hiệp Phát đang bị một đám cá mập đứng sau lợi dụng. Và vì không thể nhắm mắt nhìn cảnh tình cảm chính đáng của người Việt bị lợi dụng biến thành công cụ cho một nhóm lợi ích núp sau, anh phải viết rõ chính kiến của mình.

Trước hết, các bạn hãy nhìn xa hơn, nhìn vào 20 năm sau. Ai cũng có thể thấy rõ chính thể hiện nay đang ở trong giai đoạn suy tàn. Nó sẽ phải thay đổi hoặc bị thay thế, đó là điều chắc chắn. Nhưng đất nước này thì vẫn phải tồn tại. Và sự thịnh vượng của một quốc gia, vẫn phải dựa vào nền tảng của hệ thống tạo ra giá trị gia tăng, tạo ra sản phẩm hàng hóa dịch vụ, nghĩa là hệ thống các doanh nghiệp và các tế bào của nền kinh tế. Trong bài toán đường dài quyết định sự thịnh vượng của một quốc gia, có sự khác biệt mang tính bản chất của lực lượng doanh nghiệp nội địa và lực lượng doanh nghiệp FDI có vốn nước ngoài. Các doanh nghiệp nội địa, về cơ bản, toàn bộ giá trị mà họ tạo ra, bao gồm lợi nhuận phần lớn đều nằm lại tại Việt Nam, nó chỉ chảy một phần ra nước ngoài đáp ứng nhu cầu đầu tư hay tiêu dùng của nhóm tư bản dân tộc, nhưng hầu hết đều sẽ đọng lại tại Việt nam, vì gia đình, con cái và sự nghiệp của nhóm này đều nằm ở đất nước này. Những giá trị đó bằng kênh này hay kênh khác, rồi sẽ biến thành các nguồn lực tiếp tục làm cường thịnh đất nước. Nhóm FDI hoàn toàn khác. Chủ sở hữu của nó là những cổ đông nằm ở nước ngoài. Nó tạo ra công ăn việc làm tại bản địa, nhưng về lâu về dài, lợi nhuận được tạo ra bởi các công ty này sẽ chảy về chính quốc. Nếu một đất nước mà thành phần kinh tế FDI chiếm vai trò chủ đạo, thì đó là đất nước mà đại bộ phận dân tộc biến thành lực lượng làm thuê cho các nhà tư bản nước ngoài. Trong bài toán phân phối lợi ích, chúng ta đều rất rõ ràng, lương của người đi làm thuê thường chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong giá trị mà họ tạo ra. Không có đất nước nào có thể cường thịnh khi cả nước đi làm thuê cho nước ngoài ngay trên chính quê hương mình.

Do đó, câu chuyện của Tân Hiệp Phát cần phải được kiểm soát, và cộng đồng người Việt cần tránh biến mình thành công cụ bị lợi dụng của một nhóm lợi ích núp sau. Điều nhục nhã nhất là khi những tình cảm thiên về công lý lại biến thành thứ bị lạm dụng và lợi dụng. Vậy chúng ta nên làm gì?