% of readers think this story is Fact. Add your two cents.

Ngay sau hội nghị đó, Thủ tướng đã yêu cầu VPCP và các bộ Tư pháp, KH-ĐT cùng VCCI tập trung ráo riết rà soát các điều kiện kinh doanh, các văn bản pháp quy liên quan và sửa một loạt các nghị định, phần lớn vừa kịp trước ngày 1/7.

Chưa phải tất cả đã làm cho DN hài lòng được, bởi vì tuy Thủ tướng đốc thúc rất nhiều, nhưng bộ máy của Chính phủ chuyển động còn chậm lắm.

Có thể thấy từ sau hội nghị đó đến giờ Thủ tướng đã liên tục nhắc nhở các bộ, các ngành, trong các cuộc họp giao ban thường kỳ, cũng như khi về các địa phương đều nhắc nhở, đốc thúc họ thực hiện. Chính Thủ tướng cũng đã nói thẳng luôn điều mà đã có những người nói đến tai Thủ tướng, rằng người ta cảm nhận được là Thủ tướng quyết tâm, nhưng bộ máy của Thủ tướng chưa chuyển động được đâu.

Tôi nghĩ hai cái đó không hoàn toàn mâu thuẫn nhau, miễn là hiểu tận thu như thế nào cho đúng.

Hiểu đúng thì tận thu là thu cho hết những nguồn còn bỏ sót, nhất là từ những DN cố tình tránh né trách nhiệm của mình, không nộp thuế, không đóng bảo hiểm xã hội…, kể cả những DN khai gian để được miễn thuế, hoàn thuế. Mà những gian lận đó thì không phải là ít, và hầu hết những trường hợp gian lận đều được tiếp tay bởi chính người trong các cơ quan nhà nước liên quan.

Tôi cho rằng tận thu để buộc bất cứ ai có nghĩa vụ nộp thuế thì phải nộp cho đủ, giám sát cẩn thận, là điều rất cần. Một ví dụ rất cụ thể là vừa qua Kiểm toán Nhà nước kiểm toán xong thì thấy một loạt DNNN có vi phạm các quy định về tài chính và không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ. Đấy là một bộ phận có nguồn thu rất lớn, chứ không phải cứ nói gian lận là chỉ nghĩ đến DN tư nhân.

Ngoài ra trong khu vực DN FDI tình trạng chuyển giá để né thuế cũng còn rất phổ biến ở Việt Nam.

Một cú trốn thuế của một “ông lớn” gây thất thoát thậm chí nhiều hơn tổng số thuế của hàng nghìn DN nhỏ nộp cho nhà nước, nên đừng để tâm lý sợ đụng chạm tới DNNN và FDI và những cái ô của họ cản trở ngành thuế làm việc này.

Tận thu như trên là cần thiết, và khi nói tận thu thì đừng hiểu theo kiểu tróc thu, hoặc như cái cách của một số bộ ngành, địa phương hiện nay, là nghĩ mọi cách tăng thu, bầy đặt thêm nhiều khoản thu từ DN và người dân, hay lạm dụng để thu quá xá, như thu phí BOT chẳng hạn.

Những kiểu tận thu này chỉ mang lại lợi ích cho một số đơn vị hay DN nào đó, chứ có được bao nhiêu cho ngân sách, trong khi lại đánh đổi bằng sự kiệt sức của người dân và đa số DN khi phải chịu gánh nặng thuế, phí quá cao, để rồi mỗi năm hàng vạn người nộp thuế phải rời khỏi thị trường.

Thủ tướng chỉ đạo phải tạo điều kiện cho DN phát triển là hoàn toàn đúng. Chính trên tinh thần đó, Thủ tướng đã chấp nhận yêu cầu của DN và chỉ thị cho các cơ quan liên quan phải rà soát để giảm chi phí, cái nào thu không đúng thì phải bãi bỏ, cái nào thu quá cao thì phải hạ thấp xuống, những phí trùng lặp thì phải sắp xếp lại. Đặc biệt theo dự thảo Luật DN Nhỏ và Vừa (DNNVV), Chính phủ đã sẵn sàng giảm thuế xuống mức 17% cho loại hình DN này.

Cách đây hơn 10 năm, khi còn là Chủ tịch Quảng Nam, ông Phúc đã có mối quan hệ rất tốt với DN và thành công trong việc thu hút đầu tư vào Quảng Nam, khi đó còn rất thiếu vắng đầu tư. Đặc biệt là các DN tư nhân, ví dụ như là Gạch Đồng Tâm, Ô tô Trường Hải…

Tôi nghĩ nhiệm vụ của Thủ tướng khác rất nhiều so với Chủ tịch, hoặc Bí thư của một tỉnh. Những việc ông làm được trước đây ở Quảng Nam như anh vừa kể là rất tốt, là kinh nghiệm rất quý, nhưng quy mô của cả một đất nước khác hẳn quy mô của một tỉnh, bối cảnh hiện nay cũng có rất nhiều cái mới.

Qua Nghị quyết 35, tôi tin Thủ tướng hiểu vai trò của khu vực tư nhân trong nước, cả doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như những DN tư nhân lớn có thể làm đầu đàn, dẫn dắt một số ngành phát triển. Chắc ông cũng thấy khu vực tư nhân trong nước hiện nay khác nhiều so với 10 năm trước về cấu trúc, và hoạt động của họ tuy có mặt thuận lợi hơn, nhưng cũng thách thức phức tạp hơn trước.

Nhiều nghiên cứu về kinh tế Việt Nam cho thấy rất rõ ở nước ta vẫn chưa có một nền tảng cạnh tranh bình đẳng cho khu vực tư nhân trong nước, chưa đảm bảo quyền tài sản và quyền tiếp cận các nguồn lực cơ bản cho họ. Để DN tư nhân trong nước thực sự là động lực phát triển, thì điều quan trọng nhất là Chính phủ cần tập trung giải quyết ba nút thắt này.

Cho đến nay ở nước ta DN nhà nước và FDI vẫn được hưởng nhiều ưu đãi, bảo hộ, kỳ vọng, đến mức đã có những nhóm thân hữu, lấn át những DN tư nhân không có quan hệ thân hữu, chèn ép DN nhỏ và vừa và nông dân trong các hoạt động kinh tế của họ, đặc biệt trong việc tiếp cận các nguồn lực do nhà nước sở hữu hoặc phân bổ. Điều này xuất phát từ việc quy định kinh tế nhà nước là chủ đạo, lạc quan quá với tốc độ tăng trưởng và mô hình tăng trưởng dựa vào vốn, tài nguyên và lao động giá rẻ, để rồi ra sức chiều chuộng DN nhà nước và lôi kéo FDI bằng mọi giá.

Có quá nhiều minh chứng cho thấy DN nhà nước, mặc dù được gắn vai trò chủ đạo, nhưng chưa làm tốt vai trò đó; mặc dù nhận được rất nhiều ưu đãi, nhưng sử dụng rất kém hiệu quả các nguồn lực của đất nước, và thay vì làm ra lợi nhuận, có những DN nhà nước đang tạo nên những gánh nợ “đóng góp” vào nợ công, nợ xấu của hệ thống ngân hàng, là vấn nạn lớn cho nền kinh tế hiện nay.

Khu vực FDI cũng nhận được nhiều ưu đãi so với DN tư nhân. Vì vậy, với năng lực và thị trường vốn có, họ có thể có những đóng góp khá lớn về tăng trưởng công nghiệp, tăng GDP, và nhất là về xuất khẩu, tạo cho Việt Nam cái danh là nhà xuất khẩu có tốc độ tăng trưởng cao về nhiều mặt hàng.

Nhưng trên thực tế FDI chưa đóng góp bao nhiêu vào việc xây dựng nền tảng cho kinh tế Việt Nam phát triển, ít kết nối nên chưa có tác động lan tỏa giúp tạo khả năng nâng cao năng lực cạnh tranh về công nghệ, kỹ năng quản trị và khả năng tham gia các chuỗi giá trị toàn cầu cho các khu vực kinh tế, các ngành cũng như các DN trong nước. FDI đang chiếm tới hơn 50% giá trị gia tăng của công nghiệp, hơn 70% kim ngạch xuất khẩu. Giả sử như một ngày nào đó, khi các nơi khác có điều kiện tốt hơn hoặc do thay đổi công nghệ và biến động thị trường mà một số FDI chuyển đi, thì Việt Nam sẽ còn lại những gì?

Đó là chưa kể trong không ít trường hợp các cơ quan nhà nước ta đã châm chước cho FDI nhiều điều vô lý, ví dụ như cho họ hưởng ưu đãi trước mà không hề giám sát, đòi hỏi họ thực hiện các cam kết về nội địa hóa, về chuyển giao công nghệ, về điều kiện lao động hay bảo vệ môi trường.

Vụ ô nhiễm môi trường biển miền Trung ít nhiều đã cảnh tỉnh lãnh đạo các cấp ở nước ta về cách nhìn đối với môi trường. Tôi rất mừng về thông điệp gần đây của Thủ tướng là dứt khoát không chấp nhận những dự án đầu tư mà gây tác hại đến môi trường.