“Đó là điều tốt. Mọi người cần phải thực tế, và không nên đắm chìm trong suy nghĩ viển vông hoặc quá tự tin,” bà nói.

Seth Jaffe, trợ lý giáo sư về khoa học chính trị và các vấn đề quốc tế của Đại học John Cabot ở Rome và là một chuyên gia về lịch sử Hy Lạp, nói rằng báo cáo của tổ chức tư vấn chính phủ của Trung Quốc mang đến sự “quan ngại sâu sắc”.

“Các câu chuyện gây tranh cãi xung quanh COVID-19 hiện đang định hình lại thái độ của các nhà lãnh đạo và dân chúng giống nhau, dẫn đến tình thế chiến lược khó khăn hơn, bằng chứng là báo cáo mang tính diều hâu của CICIR,” ông nói. “Bằng cách này, trò chơi đổ lỗi virus đang khuấy động sự tự hào dân tộc và sự bất bình, thu hẹp không gian cho các nhà lãnh đạo chính trị để điều động, và tạo ra kết quả với tổng bằng “0”, dẫn đến cuộc xung đột trong tương lai – một vòng tròn luẩn quẩn.”

Theo Jaffe, tác giả cuốn sách “Thucydides và Sự bùng nổ của Chiến tranh : Tính cách và Sự tranh đấu”, mặc dù tính cách của ông Trump và ông Tập sẽ có ý nghĩa rất quan trọng trong bất cứ cuộc khủng hoảng thực tế nào, nhưng chính sự thay đổi cấu trúc trong cán cân quyền lực trong những năm gần đây đã đưa hai bên đến gần bờ vực hơn.

Kịch bản va chạm có khả năng xảy ra nhất là tại Biển Đông, ông cho biết.

“Tôi vẫn lo lắng nhất về các cuộc chạm trán quân sự liên quan đến các hoạt động tự do hàng hải của Mỹ, chúng có thể leo thang nhanh chóng theo hướng không chủ ý nhưng rất nguy hiểm, ví dụ: xảy ra một cuộc xung đột hải quân nghiêm trọng.”

Ông nói rằng một sự cố quốc tế sẽ đặt cả ông Trump và ông Tập vào tình huống xung đột để giữ uy tín, mỗi nhà lãnh đạo sẽ đối mặt với sức ép phải đứng trên người kia và không được lùi bước, nhất là khi không còn tin tưởng nhau và trước sức nóng của các tuyên bố qua lại. 

“Mối nguy hiểm là một tia lửa không lường trước, có thể châm ngòi cho những hoạt động đáng sợ leo thang nhanh chóng,” ông nói thêm.

Zhao Tong, giảng viên chính tại Trung tâm Chính sách Toàn cầu Carnegie-Thanh Hoa ở Bắc Kinh, cũng bày tỏ mối quan ngại về những sự cố quân sự và xung đột với Mỹ “có khả năng xảy ra do sự thù địch lẫn nhau đang được hình thành nhanh chóng.”

> Chuyên gia: Trung Quốc chuẩn bị 5 năm tới chiến tranh với Mỹ Quan điểm dân tộc

Trong những tháng gần đây, nhiều nhà ngoại giao cấp cao của Trung Quốc đã phô bày đường lối cứng rắn của ông Tập, kêu gọi chủ nghĩa dân tộc và thể hiện “tinh thần chiến đấu,” cho dù phải trả giá bằng hình ảnh xấu đi trên toàn cầu của đất nước.

“Trong các cuộc khủng hoảng tương lai, nếu các sĩ quan Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA), giống như một số nhà ngoại giao Trung Quốc, tính toán rằng vì những quyền lợi cá nhân của mình, họ cần phải hành động cứng rắn mạnh mẽ, thậm chí kể cả họ biết sự quá khích của mình có thể gây ra chiến tranh và khiến Trung Quốc phải trả giá đắt, thì họ có thể vẫn cảm thấy được khích lệ để làm như vậy,” Zhao cho biết.

Tệ hơn nữa, theo Zhang Tuosheng, một nhà phân tích an ninh của Quỹ Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế Trung Quốc, Bắc Kinh và Washing vẫn chưa thiết lập một cơ chế vận hành quản lý khủng hoảng.

“Một trong những bài học chủ yếu là chúng ta đã không chú ý nhiều lắm đến việc thiết lập một chuỗi các cơ chế vốn đã được chứng minh là cần thiết trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh khi nó giúp ngăn chặn những căng thẳng vượt tầm kiểm soát trong tình huống khẩn cấp và khủng hoảng thực sự,” ông nói.

Bắc Kinh đã bày tỏ sự phẫn nộ không che giấu đối với mối quan hệ nồng ấm giữa Washington và Đài Bắc trước và trong lễ nhậm chức của Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn hôm 20/5, nhưng một cuộc xung đột quân sự với hòn đảo này trong tương lai gần sẽ khó xảy ra, theo bà Rigger.

“Giới lãnh đạo Trung Quốc chắc chắn hiểu những chi phí khổng lồ phải trả bằng máu, tài sản và uy tín cho hành động quân sự chống lại Đài Loan. Họ cũng quá thông minh để mà tin Mỹ sẽ không can thiệp,” bà cho biết.

Bà Rigger lưu ý một số sĩ quan PLA đã nghỉ hưu, bao gồm thiếu tướng không quân Qiao Liang, đã hạ giọng một cách bất thường quan điểm diều hâu của mình trong việc tìm kiếm tái thống nhất Đài Loan bằng vũ lực.

“Nhiều người Trung Quốc rất khó chịu khi nghe điều đó, nhưng chiến tranh rất tốn kém và rất khó lường. Đây là điều mà Mỹ đã học được thông qua nhiều kinh nghiệm đau đớn,” bà nói.

Mặc dù các chuyên gia kêu gọi giảm căng thẳng tình hình để chuẩn bị cho việc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 tới đây, nhưng hầu hết cho rằng điều đó phụ thuộc phần lớn vào ông Trump. 

Zhu nói rằng ông Trump đang quyết liệt chơi lá bài Trung Quốc trong chiến dịch tái tranh cử của mình.

“Bắc Kinh nên đặc biệt thận trọng đối với các tranh chấp về Đài Loan và Biển Đông, không nên tranh luận ăn miếng trả miếng với Washington,” ông nói. “Chúng ta cần nhìn xa hơn nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump và cần ưu tiên việc phát triển vững chắc mối quan hệ song phương hơn là mong muốn đánh bại ông ấy.”

Shi Jiangtao, bài phân tích đăng trên SCMP.

Gia Huy biên dịch.

Xem thêm:

The post Định mệnh xung đột? Tập Cận Bình, Donald Trump và bẫy “Thucydides” appeared first on Trí Thức VN.