Thuyết Brezhnev được tuyên bố để biện minh cho việc Nga đưa quân sang Tiệp Khắc tháng 8-1968 đàn áp cuộc nổi dậy tại Prague cũng như sự đàn áp tại Hung gia Lợi từ năm 1956

Khrushchev bị lật đổ phần lớn vì ông không quan tâm tới các Ủy viên cao cấp trong đảng và chính phủ, thời Brezhnev nước Nga do một tập thể cai trị từ thập niên 60 cho tới 70

Quan hệ với Trung Cộng ngày càng xuống, hai bên đã chạm súng nhau tại biên giới tháng 3-1969, Nga có 59 người Thiệt mạng, Trung Cộng từ 200 tới 800 người, cả hai bên đều dấu kín chuyện này.

Khrushchev mới đầu trợ giúp Bắc Việt trong tình đồng chí nhưng khi chiến cuộc leo thang ông kêu gọi các lãnh đạo BV từ bỏ con đường giải phóng miền Nam. Ông từ chối giúp BV và bảo họ thương thuyết với Hội đồng bảo an Liên Hiệp Quốc. Sau khi Khrushchev bị lật đổ, Brezhnev tiếp tục giúp CSVN dấn thân vào cuộc chiến đẫm máu, nhất là thập niên 70, Nga viện trợ quân sự cho BV rất nhiều để chiếm cho được miền nam VN và toàn cõi Đông dương.

Hai ngày sau khi Brezhnev chết, Andropov được bầu làm Tổng bí thư đảng CS Sô viết từ tháng 11-1982 cho tới khi chết 14 tháng sau đó. Từ 1967 Andropov làm Giám đốc KGB, đây là lần đầu tiên một Giám đốc KGB được bầu làm Tổng bí thư. Trong thời gian tại chức, ông đã cách chức 18 bộ trưởng, lần đầu tiên những sự kiện trì trệ kinh tế hoặc khoa học trở ngại tiến bộ được cho phổ biến và chỉ trích.

Mặc dù nhận thấy chiến tranh Afghanistan có thể là sai lầm nhưng ông không thành tâm nghĩ tới thương thuyết để rút quân. Dưới thời Andropov quan hệ Nga-Mỹ xấu đi, họ không muốn hoà hoãn, Tổng thống Mỹ Ronald Reagan coi Sô Viết là một Đế quốc xấu, nguy hiểm.

Một việc đáng lưu ý trong thời gian làm Tổng bí thư, ông đã trả lời thư một cô gái Mỹ 10 tuổi ở Maine, mời cô sang chơi với trẻ con Nga tại Moscow. Trong khi đó đàm phán tài giảm binh bị hỏa tiễn tầm trung tại Âu châu bị Nga hủy bỏ.

Chiến tranh lạnh lại căng thẳng khi chiến đấu cơ Nga bắn rơi một máy bay hàng không Đaị Hàn từ Anchorage, Alaska Mỹ tới Hán Thành ngày 1-9-1983 bay lạc vào không phận Nga khiến 269 hành khách tử nạn. Chính Nga đã tìm được hộp đen nhưng giả vờ nói không biết cho tới 1992 Yeltsin công bố bí mật này 

Andropov chết tháng 2-1984 sau 15 tháng cầm quyền, bốn ngày sau Chernenko được bầu làm Tổng bí thư lên thay trái với ý của Andropov muốn Gorbachev thay ông. Chernenko là Tổng bí thư thứ năm của Sô viết, Gorbachev là nhân vật thứ hai sau Chernenko, thường chủ toạ các phiên họp Bộ chính trị khi Chernenko bị bệnh, về sau sức khỏe suy yếu, Gorbachev luôn thay thế ông.

Chernenko được coi là người trở lại chính sách thời Brezhnev, ông thực hiện một thay đổi nhân vật dưới quyền là cất chức Tổng tham mưu trưởng Thống chế Ogarkov, ông này cổ võ tiết giảm tiêu xài để tăng chi phí nghiên cứu và phát triển quân sự và thay bằng Thống chế Akhromeyev. Về đối ngoại ông ký hiệp thương với Trung Cộng, mặc dù kêu gọi hòa hoãn nhưng ông ta không giảm chiến tranh lạnh với Mỹ 

Chernenko chết bệnh 10-3-1985 sau 13 tháng cầm quyền

Lên thay Chernenko năm 1985, Gorbachev là người lãnh đạo Liên Bang Sô Viết cuối cùng, ông giữ chức Tổng bí thư đảng CS Nga từ 1985-1991, ngưởi đứng đầu nhà nước từ 1988 cho tới khi giải thể năm 1991. Gorbachev sinh năm 1931 là Tổng bí thư duy nhất sinh sau Cách mạng tháng mười.

Tốt nghiệp đaị học luật, chính sách của ông gồm Mở rộng và Tái cấu trúc (Đổi mới) và họp Thượng đỉnh với TT Ronald Reagan của Mỹ với khuynh hướng tài giảm binh bị chấm dứt chiến tranh lạnh. Ông chủ trương bỏ vai trò đảng cai trị đất nước đưa tới giải thể Liên bang Sô viết. Gorbachev được giải Nobel hòa bình năm 1990 và nhiều giải thưởng hoà bình, tiến sĩ danh dự.

Ông cải tổ đảng trì trệ và kinh tế bằng cởi mở, tái cấu trúc, đổi mới, dân chủ hóa và đẩy mạnh tiến bộ kinh tế tại Đại hội đảng thứ 27 năm 1986, mục đích làm sống lại kinh tế Nga sau những năm trì trệ thời Brezhnev. Gorbachev nói kinh tế trì trệ cần tái tổ chức, cải cách chính gồm:

Cải cách trong nước

Mục đích làm sống lại nền kinh tế, ông chủ trương cải tiến kỹ thuật cấp tốc, tăng sản xuất kỹ nghệ, canh nông, cải tiến chính trị Sô viết cho hữu hiệu hơn. Theo ông muốn cải tổ kinh tế phải cải tổ chính trị xã hội, tháng 5-1985 ông cổ võ canh tân, thay ngoại trưởng Andrei Gromyko người đã giữ chức vụ này 28 năm qua.

Tái cấu trúc (perestroika)

Người ta cũng thường gọi là đổi mới, nó là cơ bản để canh tân giải quyết kinh tế trì trệ, năm 1986 được phác họa tại Đại hội đảng kỳ 27, phát huy dân chủ, chính quyền tự chủ, chỉ trích, phê bình mọi cơ cấu xã hội

Tháng 1-1987 Gorbachev đề nghị cho nhiều ứng cử viên tham gia bầu cử, những viên chức chính phủ không cần có đảng tịch, không cần phải là đảng viên (CS)

Cởi mở

Gorbachev chủ trương cho người dân quyền tự do ngôn luận, bãi bỏ kiểm duyệt, thả tù chính trị, tù bất đồng chính kiến, ông chấp nhận cho người dân được quyền chỉ trích ông và chính phủ . Năm 1988 ông thực hiện một cải cách lớn nhất từ thời Lenine, đó là chính sách kinh tế mới ra luật cho tư nhân được quyền sản xuất, buôn bán, hoạt động ngoại thương. Mới đầu luật cho đánh thuế cao và hạn chế thuê nhân viên về sau có xét lại để tránh gây trở ngại cho lãnh vực kinh tế tư. Từ đó cửa hàng, cửa tiệm tư, hãng xưởng bắt đầu hoạt động, cho tổ chức nghiệp đoàn. Hoạt động dịch vụ tự trị được khuyến khích để mong đầu tư nước ngoài vào làm ăn. Tháng 6-1988 Gorbachev cho cải cách cấp tiến cắt giảm quyền kiểm soát của đảng CS trong chính phủ, tháng 3-1989 cho bầu cử Quốc hội tự do trên toàn liên bang, đây là cuộc bầu cự tự do lần đầu tiên kể từ 1917 tại Liên bang Sô viết.

Ngày 25-3-1990 Gorbachev được các Đại biểu bầu làm Tổng thống liên bang Sô viết với 59% phiếu bầu, Quốc hội họp lần đầu ngày 25-5 được đưa lên truyền hình bị chỉ trích, người dân muốn cải tổ nhanh hơn nữa. Trong cuộc bầu cử nhiều ứng cử viên của đảng CS thất cử, Yeltsin được bầu ở Moscow và trở thành chính khách nổi luôn chỉ trích Gorbachev 

Đối ngoại.

Gorbachev cải thiện bang giao, thương mại với Tây phương , giảm cường độ chiến tranh lạnh. Năm 1986 ông tiến xa trong quan hệ quốc tế, đề nghị hủy bỏ hỏa tiễn tầm trung tại Âu châu và chiến lược của ông để hủy bỏ vũ khí nguyên tử vào năm 2000. Ngày 11-10-1988 Gorbachev và TT Mỹ Reagan họp tại Icelandbàn về tài giảm vũ khí nguyên tử tầm trung. Họ thỏa thuận rời bỏ 100 hỏa tiễn tầm trung khỏi Âu châu, sẽ loại bỏ tất cả vũ khí nguyên tử trong vòng 10 năm vào 1996 thay vì 2000 như Gorbachev lần đầu đề nghị, thực hiện ký kết Thỏa ước hỏa tiễn tầm trung năm 1987.

Tháng 2-1988 ông cho rút khỏi Afghanistan, tổng cộng có 28,000 người Nga bị giết từ 1979-1989. Một sự kiện vô cùng quan trọng là Gorbachev tuyên bố bãi bỏ học thuyết Brezhnev (nêu trên) cho phép các nước Đông Âu tự do lựa chọn số phận của họ. Ngày 4-6-1989 Ba Lan cho bầu cử tự do, chính phủ CS bị hạ bệ, Nga bỏ thuyết Brezhnev khiến dân Đông Âu nổi dậy suốt năm 1989 khiến cho chủ nghĩa CS bị hủy bỏ. Cuối năm 1989 cuộc nổi dậy tại thủ đô các nước Đông Âu từ nước này sang nước khác vứt bỏ chế độ CS xây dựng tại đây từ sau Thê chiến thứ hai. Cuộc cách mạng dân chủ tự do bắt đầu từ Ba Lan và sau đó Hung Gia Lợi, Đông Đức, Bảo Gia Lợi, Tiệp Khắc, chỉ có Lỗ Ma Ni (Roumanie) là nước duy nhất dùng bạo lực lật đổ chính quyền Cộng sản, biến cố Thiên an Môn năm 1989 ở Bắc kinh thất bại. Thời kỳ chiến tranh lạnh chấm dứt, Gorbachev được cấp giải Nobel hòa bình 15-10-1989 và nhiều giải thưởng của các nước, nhiều tổ chức trên thế giới. Ngày 9-11 dân Đông Bá Linh tràn qua Tây Bá Linh

Giải thể Liên bang Sô viết

Mặc dù Gorbachev cải tổ tự do dân chủ cho Sô Viết và Đông Âu nhưng kinh tế đi gần tới khủng hoảng , cuối thập nên 80 thực phẩm khan hiếm phải dùng tem phiếu như như thời chiến. So với 1985 khiếm ngạch từ 0 lên 109 tỷ rúp, dự trữ vàng giảm từ 2,000 xuống còn 200 tấn, nợ bên ngoài từ zero tới 120 tỷ đô la.