1. ^ ^{a ă â} Singtao daily. Saturday edition. ngày 23 tháng 10 năm 2010. 特別策劃 section A18. Sun Yat-sen Xinhai revolution 100th anniversary edition 民國之父.
2. ^ ^{a ă â} “Chronology of Dr. Sun Yat-sen”. National Dr. Sun Yat-sen Memorial Hall. Truy cập ngày 15 tháng 3 năm 2013.
3. ^ 游梓翔. [2006] (2006). 領袖的聲音: 兩岸領導人政治語藝批評, 1906–2006. 五南圖書出版股份有限公司 publishing. ISBN 957-11-4268-9, ISBN 978-957-11-4268-5. p 82.
4. ^ HK university. [2002] (2002). Growing with Hong Kong: the University and its graduates: the first 90 years. ISBN 962-209-613-1, ISBN 978-962-209-613-4.
5. ^ Singtao daily. ngày 28 tháng 2 năm 2011. 特別策劃 section A10. Sun Yat-sen Xinhai revolution 100th anniversary edition.
6. ^ South China morning post. Birth of Sun heralds dawn of revolutionary era for China. ngày 11 tháng 11 năm 1999.
7. ^ Sun Yat-sen and Christianity
8. ^ Bergère: 26
9. ^ ^{a ă} Soong, (1997) p. 151-178
10. ^ 中西區區議會 [Central & Western District Council] (tháng 11 năm 2006), “孫中山先生史蹟徑 [Dr Sun Yat-sen Historical Trail]” (PDF), Dr. Sun Yat-sen Museum (bằng tiếng Trung và Anh) (Hong Kong, China: Dr. Sun Yat-sen Museum): 30, truy cập ngày 15 tháng 9 năm 2012
11. ^ “Bà Nam Dương” của Tôn Trung Sơn
12. ^ Brannon, John (ngày 16 tháng 8 năm 2007). “Chinatown park, statue honor Sun Yat-sen”. Honolulu Star-Bulletin. Truy cập ngày 17 tháng 8 năm 2007. During a 1900 visit, Sun told The Advertiser […] He said in a 1901 interview here that “This is my Hawai’i.
13. ^ Tin ảnh trên BBC tiếng Việt, ngày 7/10/2011.
14. ^ ^{a ă} Bài Chủ nghĩa Tam dân vẫn còn thời sự với Việt Nam, trên BBC tiếng Việt ngày 7/10/2011.
15. ^ Nhìn lại 100 năm cuộc Cách mạng Tân Hợi,BBC tiếng Việt ngày 17/09/2011

• Sinh 1866
• Mất 1925
• Tôn Trung Sơn
• Chính khách Trung Quốc
• Người Quảng Đông
• Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc
• Nhà cách mạng Trung Quốc
• Người Khách Gia
• Thánh Cao Đài
• Tín hữu Kitô giáo Trung Quốc
• Nguyên soái Trung Quốc
• Chết vì ung thư gan

Cộng hòa Séc

Để tra cứu những bài hay chủ đề có cùng tên, hãy xem Séc.

Cộng hòa Séc
Česká republika (Tiếng Séc)
Quốc kỳ Huy hiệu
Vị trí của Cộng hòa Séc (xanh lá đậm) trong Liên minh châu Âu (xanh lá nhạt) và trong khu vực châu Âu (xanh lá nhạt và xám đậm)
Khẩu hiệu
“Pravda vítězí” (Tiếng Séc) “Chân lý luôn chiến thắng”
Quốc ca
Kde domov můj? (Tiếng Séc) “Quê hương tôi nơi đâu?” Trình đơn 0:00
Hành chính
Chính phủ	Cộng hòa đại nghị
Tổng thống	Miloš Zeman
Thủ tướng	Bohuslav Sobotka
Lập pháp	Quốc hội
Thượng viện	Thượng nghị viện
Hạ viện	Hạ nghị viện
Ngôn ngữ chính thức	Tiếng Séc
Thủ đô	Prague (Praha) 50°05′B, 14°28′Đ
Thành phố lớn nhất	thủ đô
Địa lý
Diện tích	78.866 km² 30.450 mi² (hạng 116)
Diện tích nước	2 %
Múi giờ	CET (UTC+1); mùa hè: CEST (UTC+2)
Lịch sử
Quá trình hình thành
Thế kỷ IX	Hình thành
28 tháng 10, 1918	Độc lập (từ Áo-Hung
1 tháng 1, 1993	Cộng hòa Séc và Slovakia tách ra từ Tiệp Khắc
Gia nhập EU	1 tháng 5, 2004
Dân cư
Tên dân tộc	Người Séc
Dân số (2012)	10.513.209[1] người
Mật độ	(hạng 84)341 người/mi²
Kinh tế
GDP (PPP) (2011)	Tổng số: 312.936 tỉ Đô la Mỹ[2] Bình quân đầu người: $27.062[2]
GDP (danh nghĩa) (2011)	Tổng số: $215,265 tỷ[2] Bình quân đầu người: $20.444[2]
HDI (2013)	0,873[3] rất cao (hạng 28)
Hệ số Gini (2008)	26 (thấp) (hạng 4)
Đơn vị tiền tệ	Koruna Séc (CZK)
Thông tin khác
Tên miền Internet	.cz³
Mã điện thoại	+4204
Lái xe bên	phải
30 tháng 6, 2010 (xem Thay đổi dân số). Số liệu dựa trên thông tin Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) 2009 IMF. Và thêm .eu, cùng với các quốc gia trong Liên minh châu Âu. Mã điện thoại từng là +42 với Slovakia cho đến hết 1997.

Cộng hòa Séc (tiếng Séc: Česká republika, nghe ^{(trợ giúp·chi tiết)}), hay gọi tắt là Séc (tiếng Séc: Česko, Hán-Việt: 捷克共和國 / Tiệp Khắc Cộng hòa quốc) là 1 quốc gia thuộc khu vực Trung Âu và là nước không giáp biển. Cộng hòa Séc giáp Ba Lan về phía bắc, giáp Đức về phía tây, giáp Áo về phía nam và giáp Slovakia về phía đông. Thủ đô và thành phố lớn nhất của quốc gia là Prague (Praha), với hơn 1,3 triệu dân cư ngụ tại đây. Cộng hòa Séc là 1 quốc gia đa đảng theo chế độ cộng hòa đại nghị. Tổng thống là người đứng đầu nhà nước, còn thủ tướng là người đứng đầu chính phủ. Quốc hội có 2 viện gồm thượng viện và hạ viện. Cộng hòa Séc đã gia nhập NATO vào năm 1999 và trở thành thành viên của Liên minh châu Âu từ năm 2004. Ngày 21 tháng 12 năm 2007, Cộng hòa Séc đã thông qua Hiệp ước Schengen, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại và du lịch vào nước này. Ngoài ra, Cộng hòa Séc hiện nay cũng là thành viên của các tổ chức OECD, OSCE, Ủy hội châu Âu và Khối Visegrád.

Lãnh thổ Cộng hòa Séc, ngày nay bao gồm các vùng đất đã từng tồn tại trong lịch sử là Bohemia, Moravia và một phần Silesia. Séc trở thành 1 bộ phận của Đế quốc Áo và Đế quốc Áo-Hung trong nhiều thế kỉ cho đến năm 1918, khi Séc cùng với Slovakia tuyên bố thành lập nước Tiệp Khắc. Trong Thế chiến thứ hai, Tiệp Khắc bị phát xít Đức chiếm đóng. Sau đó, nước này trở thành 1 quốc gia xã hội chủ nghĩa cho đến năm 1989 khi cuộc Cách mạng Nhung yên bình diễn ra, đưa đất nước trở về tiến trình dân chủ. Ngày 1 tháng 1 năm 1993, 1 cuộc ly khai ôn hòa đã diễn ra, Tiệp Khắc lại tách thành 2 quốc gia độc lập là Séc và Slovakia.

Mục lục

Tên gọi

Bài chi tiết: Tên gọi Séc

Tên gọi cũ trong tiếng Anh của Cộng hòa Séc là tên “Bohemia”, được biến đổi từ tiếng Latinh “Boiohaemum”, có nghĩa là “quê hương của người Boii”. Tên gọi Séc hiện tại được lấy từ tên Čechy, chuyển hóa từ cách phát âm cũ Cžechy của Ba Lan.^[4]

Sau khi Tiệp Khắc (Československo trong tiếng Séc hay Czechoslovakia trong tiếng Anh), một liên bang bao gồm Séc và Slovakia giải thể thành 2 quốc gia riêng biệt, Séc không có tên gọi chính thức trong tiếng Anh. Năm 1993, Bộ Ngoại giao Cộng hòa Séc đề nghị tên Czechia như là một tên thay thế chính thức cho tất cả trường hợp không phải là các văn bản chính thức và tên gọi của cơ quan chính quyền, nhưng tên gọi này không được dùng rộng rãi trong các văn bản tiếng Anh.

Phiên âm Hán Việt của Séc là Tiệp Khắc, tuy nhiên chữ Tiệp Khắc hay “Tiệp” trong tiếng Việt lại thường được dùng để chỉ nhà nước liên bang giữa Séc và Slovakia hoặc các chính thể tương tự.

Lịch sử

Bài chi tiết: Lịch sử Séc

Tiền sử

Các nhà khảo cổ học đã tìm thấy bằng chứng của người tiền sử sinh sống tại vùng đất ngày nay là nước Cộng hòa Séc. Từ thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên, các bộ tộc Celt, Boii đã đến Séc định cư. Đến thế kỷ 1, các bộ tộc Marcomanni và Quani tại vùng đất thuộc Đức ngày nay cũng đến sinh sống tại vùng đất này. Trong suốt Giai đoạn Di cư tại châu Âu vào thế kỷ 5, các bộ lạc thuộc Đức đã rời khỏi vùng đất Séc và di tản ra các vùng đất ở phía Đông và phía Tây.

Người Slav từ vùng Biển Đen–Karpat định cư tại đây (do các cuộc tấn công dữ dội từ vùng Siberia và các bộ lạc Đông Âu: Hung, Avar, Bulgar và Magyar). Vào thế kỷ 6 họ di cư tới các vùng đất tại phía Nam như Bohemia, Moravia và một số vùng đất mà ngày nay thuộc về lãnh thổ nước Áo. Trong suốt thế kỷ 7, thương gia Samo đến từ vùng Francia đã lãnh đạo và ủng hộ cuộc khởi nghĩa của người Slav để chống lại tộc người Avar năm 623, trở thành người thống trị của Vương quốc Slav đầu tiên. Đây là tổ chức chính quyền đầu tiên của người Slav, nhưng thực tế đây là một liên minh của các bộ lạc lớn mạnh chứ không thực sự là một quốc gia quân chủ chuyên chế.

Đại Moravia

Sau khi Đế chế của vua Samo tan rã, người Moravia và Nitra đã thành lập các công quốc mới hùng mạnh. Năm 833, Mojmir I của Moravia đã tấn công và sát nhập công quốc Nitra, lập ra một công quốc duy nhất là Đại Moravia (Velká Morava).